Gıda bankacılığı sisteminde, ekonomik açıdan durumu iyi olmayan vatandaşlar ile ellerinde çeşitli nedenlerle piyasaya sürülemeyen veya pazarlanması verimli olmayan ihtiyaç fazlası gıda, temizlik, giyecek ve yakacak maddeleri bulunan üretici, imalatçı, perakendicilik v.b. gerçek ve tüzel kişiler arasında köprü vazifesi görerek israfın önlenmesi hususunda toplumsal şuurun oluşmasına katkıda bulunarak sosyal adaletin sağlaması yolunda önemli bir adım atmaktadır. Yani Gıda Bankası üretici veya satıcılardan bedel ödemeden almış olduğu ürünleri, aracı işlevi görerek ihtiyacı olanlara düzenli ve sağlıklı bir şekilde ulaştırılmasını sağlayan kurumdur.

Gıda Bankacılığının Usul ve Esasları

Hayırseverlerce Gıda Bankacılığı kapsamında bağışlanan gıda, giyim, temizlik, yakacak gibi malzeme bağışları, gider olarak yıllık kurum kazancından indirilebiliyor. 5035 sayılı Kanunla, Gelir Vergisi Kanunu’nun 40. ve 89. maddelerinde, Katma Değer Vergisi Kanunu’nun ise 17. maddesinde yapılan değişiklerle, Maliye Bakanlığı’nın belirlediği usul ve esaslar çerçevesinde, gıda bankacılığı kapsamında bağışlanan gıda ve yardım maddelerinin maliyet bedellerinin Gelir ve Kurumlar Vergisi matrahının tespitinde indirim konusu yapılması ve bu teslimlerin Katma Değer Vergisi’nden istisna edilmesine yönelik düzenlemeler, 21.03.2004 tarih ve 25409 sayılı Resmi Gazete’de 251 Seri No.lu Gelir Vergisi Genel Tebliği’nde belirtilmiştir. Bu kapsamda yapılan bağışlar ihtiyaç sahiplerine yardım şartıyla bağışlandığından katma değer vergisi hesaplanmıyor.

Gıda Bankacılığı Kapsamında Bağışlar Ne Şekilde Yapılır?

Firmaların kendi ürettikleri veya tedarik ettikleri ürün bağışları, ortak İşbirliği protokolü çerçevesinde kabul ediliyor. Gıda Bankası’na ulaşan bağışlar için bağış kabul makbuzu gibi resmi evrak hazırlanıyor ve yasada belirtilen hususlar doğrultusunda prosedür uygulanıyor. Hayırseverlerin yaptıkları bağışların maliyetini Kurumlar veya Gelir Vergileri’nden indirebilmeleri için kendilerine bağış makbuzu veriliyor. her ay bağışçılara, bağışladıkları ürünleri Sosyal Marketten alan ihtiyaç sahibi vatandaşların listesi gönderilebiliyor. Bu da yaptığımız işin şeffaflığını ortaya koyuyor. Bağış sahipleri, isterlerse yapılan bağışların ihtiyaç sahiplerine nasıl ulaştığını, nasıl hizmet verildiğini yerinde görüp, inceleyebiliyor.

Bağışlanacak Ürünlerin Koşulları Nelerdir?

Gıda ve temizlik maddelerinin sağlık koşullarına uygun bozulmamış ve rafta satışa sunulacak şekilde paketlenmiş olması,Giyeceklerin kullanılmamış ve belirgin defolu olmaması şartı vardır.

Ayrıca bağış yapacağınız ürünleri parayla satın alacaksanız öncelikli ihtiyaçları sormanız daha faydalı olacaktır.

Gıda Bankacılığının Avantajları

Gıda bankacılığı sisteminde, ekonomik açıdan durumu iyi olmayan vatandaşlar ile ellerinde çeşitli nedenlerle piyasaya sürülemeyen veya pazarlanması verimli olmayan ihtiyaç fazlası gıda, temizlik, giyecek ve yakacak maddeleri bulunan üretici, imalatçı, perakendicilik v.b. gerçek ve tüzel kişiler arasında köprü vazifesi görerek israfın önlenmesi hususunda toplumsal şuurun oluşmasına katkıda bulunarak sosyal adaletin sağlaması yolunda önemli bir adımdır.

Gıda Bankacılığı, üretici veya satıcılardan bedel ödemeden alınan ürünleri, aracı işlevi görerek ihtiyacı olanlara düzenli ve sağlıklı bir şekilde ulaştıran kurum olmakla birlikte; alan el ile veren el arasında köprü olarak, üreticilerin piyasaya süremedikleri ürünlerin ekonomiye kazandırılmasını sağlarken; yardımlaşmaya olan katkısıyla sosyal bağların güçlenmesini de sağlamaktadır.

Bağışçıların hem bir hayır faaliyetinin içerisinde yer aldığı hem de ürünlerini zarara uğramadan değerlendirebildiği ender projelerden biridir.

Gıda bankacılığı sisteminde, ekonomik açıdan durumu iyi olmayan vatandaşlar ile ellerinde çeşitli nedenlerle piyasaya sürülemeyen veya pazarlanması verimli olmayan ihtiyaç fazlası gıda, temizlik, giyecek ve yakacak maddeleri bulunan üretici, imalatçı, perakendicilik v.b. gerçek ve tüzel kişiler arasında köprü vazifesi görerek israfın önlenmesi hususunda toplumsal şuurun  oluşmasına katkıda bulunarak sosyal adaletin  sağlaması yolunda önemli bir adımdır.

Gıda Bankacılığının Yasal Mevzuatı

Gıda Bankacılığının vergisel teşvik boyutu zaman içerisinde gelişmiş ve çeşitli değişikliklere uğramıştır. Yapılan değişiklikleri ve yaşanan gelişmeleri yakından izlediğimiz Gıda Bankacılığı faaliyetindeki son yasal durumu sizler için toparladık. Kısaca bir göz atmak gerekirse;

193 sayılı Gelir Vergisi Kanunun 40 ve 89 uncu maddelerinde yapılan değişiklikler ile, fakirlere yardım amacıyla gıda bankacılığı faaliyetinde bulunan dernek ve vakıflara bağışlanan gıda maddelerinin maliyet bedelinin vergi matrahının tespitinde gider olarak dikkate alınabilmesi imkânı sağlanmıştır. Önceden sadece gıda iken 5281 sayılı Kanun ile yapılan değişiklikle gıda yanında temizlik, giyim ve yakacak maddeleri de kapsam içerisine alınmıştır.

25.12.2003 Tarih ve 5035 sayılı gıda bankacılığını düzenleyen yasasın 14. maddesinde “fakirlere yardım amacıyla gıda bankacılığı faaliyetinde bulunan dernek ve vakıflara Maliye Bakanlığınca belirlenen usul ve esaslar çerçevesinde bağışlanan gıda maddelerinin maliyet bedelinin tamamı, yıllık beyanname ile bildirilen gelirden indirilir.” İbaresi yer almaktadır.

Buna göre, Gıda Bankacılığı kapsamında gıda, temizlik, giyim ve yakacak maddesi bağışlayan gelir ve kurumlar vergisi mükellefleri bağışa konu malların maliyet bedellerini vergiye tabi kazancın tespitinde gider olarak göz önünde bulundurabileceklerdir. Ayrıca, gıda bankacılığı faaliyetinde bulunan dernek ve vakıflara bağışlanan malların maliyet bedellerinin tamamı, yıllık beyanname ile bildirilen gelirden indirilebilmektedir. Konu ile ilgili düzenleme 21/03/2004 tarih ve 251 nolu gelirler vergisi genel tebliğinde yayınlanmıştır.

Katma Değer Vergisi Kanununun 17. inci maddesine göre, gıda bankacılığı faaliyetinde bulanan dernek ve vakıflara bağışlanan gıda, temizlik, giyim ve yakacak maddelerinin tesliminde katma değer vergisi hesaplanmayacaktır. Gıda bankacılığı kapsamında yapılan bağışlar 3065 sayılı Kanunun 17/2-b maddesine göre katma değer vergisinden müstesnadır.

ÖNEMLİ UYARI: Gıda bankacılığı organizasyonu ile ilgili yasal düzenlemeler yapılmadan önce işletmeler bağışta bulunmak istediği zaman bağış miktarı gelirinin % 5 ini geçmemesi koşuluyla bağış yapabileceği ifade edilmekteydi. Ancak gıda bankacılığı kapsamında yapılacak bağışlarda gelirinin % 5 lik kısımı kaldırılmış, istendiği taktirde daha fazla bağış yapabileceği belirtilmiştir. Ayrıca yasanın getirdiği avantajlardan birisi de işletme bağışta bulunduğu yıl zarar ederse yaptığı bağışı bir sonraki yıl yapacağı kardan da düşebilme yetkisi verilmiştir.

Gıda Bankacılığı ile İlgili Yasal Dayanaklar

27/05/2004 tarih ve 5179 sayılı kanun

30.12.2004 tarih ve 5281 sayılı kanun

25/12/2003 tarih ve 5035 sayılı Kanun

3065 sayılı Kanunun 17/2-b maddesi

21/03/2004 tarih ve 251 nolu gelirler vergisi genel tebliği

Sosyal Market Projesi, Gıda Bankacılığı sisteminden yararlanarak ortaya çıkmış ürünlerin bu sisteme göre bağışlanmasını sağlamış, üretici, imalatçı, perakendeci v.b. gerçek ve tüzel kişileri bu sisteme katılmaya teşvik etmiş ancak hizmetin sunulması aşamasında yenilikçi, şeffaf bir model benimsemiştir.