Kanserle mücadele eden bireylerin ve ailelerinin tedavi süresi boyunca yaşadıkları maddi ve manevi zorluklar karşısında yararlanabilecekleri hasta hakları bulunmaktadır.

Kanser Hastaları ek ödeme alabilir mi?

Kanser hastalarına tedavileri süresince yapılan ek yol ücretleri, günlük giderler ve günlük geçici iş göremezlik ödeneği dışında ek ödeme yapılmamaktadır.

Kanser hastaları hangi sağlık raporlarını alabilir?

Kanser hastaları, hastalığın evrelerine, ilerlemesine ve şiddetine bağlı olarak hesaplanan ölçeğe göre engelli raporu alabilmektedirler.

Kanser hastaları engellilik raporu alabilir mi?

Kanserle yaşayan bireyler, Çocuklar İçin Özel Gereksinim Değerlendirmesi Hakkında Yönetmelik ve Erişkinler İçin Engellilik Değerlendirmesi Hakkında Yönetmelik’te belirtilen hesaplama cetveline uygun oranlarda engelli raporu alabilmektedir.

Bu oranlar hastalığın türü, hastalığın şiddeti, ilerlemesi ve evresine göre artabilir ya da azalabilir.

Hasta belirli aralıklarla kontrol edilerek bu raporlar güncellenmektedir.

Kanserle yaşayan bireyler hastaları hangi durumlarda katkı payı öderler?

Kanserle yaşayan bireylerin kanser tedavisinde (radyoterapi, kemoterapi, radyo izotop tedavileri) sosyal güvence sorgulanmaksızın sağlık hizmetlerinden ücretsiz faydalanma hakkı vardır.

Kanser tedavisi, cerrahisi ve ilacına ilişkin her türlü ilave ücret ve fark ödemesi kaldırılmıştır. Bu kapsamda; SGK ile sözleşmeli/protokollü sağlık hizmeti sunucuları sunmuş oldukları Kanser tedavisi, cerrahisi, ilacı nedeniyle hiçbir şekilde ilave ücret almayacaktır. (05.07.2018 tarihli Resmi Gazetede yayınlanan Sosyal Güvenlik Kurumu Sağlık Uygulama Tebliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Tebliğ).

Türkiye’de ruhsatlandırılmış olmayan ve Hasta Katılım Payından Muaf İlaçlar listesinde yer almayan ilaçlar için ayrıca ücret ödenmek zorunda.

Kanserle yaşayan bireylerin emeklilik ile ilgili özel hakları var mıdır?

• Hastalıkları nedeniyle engel oranları %60 olan kanserle yaşayan bireyler diğer bazı şartların bulunması halinde erken emekli olabilirler.
• Bu ek şartlar:
  En az 10 yıl sigortalı çalışmış olmalıdır.
  1800 gün prim günlerini doldurmuş olmalıdır.

Not: Bir başkasının sürekli bakımına muhtaç olmaları halinde ise 10 yıl şartı aranmamaktadır. 1800 gün prim ödemesi olması durumunda, eğer SGK’ya prim borçları yoksa emekli olabilirler.

Not: Hastanelerden alınan sağlık kurulu raporları malulen emeklilik için yeterli değildir. Kişinin engellilik oranının %60 olduğunun SGK Sağlık Kurulu tarafından tespit edilmesi gerekmektedir.

Not: Sigortalı olarak ilk defa çalışmaya başladığı tarihten önce sigortalının engellilik oranının %60 veya vazifesini yapamayacak derecede engelli olduğu önceden veya sonradan tespit edilirse, sigortalı bu hastalık veya özrü sebebiyle malullük aylığından yararlanamaz.

Kaynaklar: 5510 sayılı kanun madde 25, 26, Maluliyet Ve Çalışma Gücü Kaybı Tespiti İşlemleri Yönetmeliği.

Kanserle Yaşayan Bireyler ve Geçici olarak malul kabul edilebilir.

Kanserle yaşayan bireyler kendilerine tanı konmasından sonra geçici olarak malul kabul edilebilir. Aşağıdaki şartların bulunması halinde 18 ay geçici malul olarak kabul edilirler.

Maluliyet Ve Çalışma Gücü Kaybı Tespiti İşlemleri Yönetmeliği’nde kanser tanısı almış hastaların tanı konulduktan sonra 18 ay boyunca geçici olarak malul kabul edilecekleri düzenlenmiştir. Bunun için çalışma gücünde %60 kayıp şartı da aranmaktadır. 18 aylık sürenin sonunda bu hastaların çalışma gücünde halen yüzde 60 kayıp söz konusu varsa maluliyet halleri devam edecektir.

Not: Yönetmeliğin diğer maddelerinde maluliyet süresi belirtilmeyen (hematolojik maligniteler dahil) ve “İyi diferansiye tiroid kanserleri ve derinin bazal hücreli kanseri” dışındaki tüm (hematolojik maligniteler dahil) malign hastalıklar bu kapsamdadır.

Not: Tanı, maluliyet talep tarihinden önceki bir yıl içinde alınmış olmalıdır.

Not: 18 aylık süre hastanın talebi üzerine düzenlenen sağlık kurulu raporu tarihinden itibaren başlar.

Not: Hasta, 18 ay sonunda hastalık durumuna göre maluliyet yönünden tekrar değerlendirilecektir.

Meme kanseri tedavisi nedeniyle tedavi planlanan hastaların doğurganlığın korunması konusunda hakları nelerdir?

• Ülkemiz mevzuatında; üreme hücreleri ve gonad dokuları tıbbi zorunluluk olmadıkça saklanması yasaklanmıştır (ÜYTMY m. 20).
• Yönetmelik, tıbbi zorunluluk hallerini saymıştır. Bu sayılan tıbbi zorunluluklar arasında kanserle yaşayan bireyler açısından önemli durumlar yer almaktadır.
• Buna göre, erkeklerde cerrahi yöntemlerle sperm elde edilmesi halinde, kemoterapi ve radyoterapi gibi gonad hücrelerine zarar veren tedaviler, üreme fonksiyonlarının kaybedilmesine yol açacak olan ameliyatlar (testislerin alınması vb.) öncesinde, çok az sayıda sperm olması (kriptozoospermi) durumunda erkek üreme hücreleri ve gonad dokuları saklanabilir.

Kadınlarda kemoterapi ve radyoterapi gibi gonad hücrelerine zarar veren tedaviler, üreme fonksiyonlarının kaybedilmesine yol açacak olan ameliyatlar (yumurtalıkların alınması gibi operasyonlar) öncesinde, üreme hücreleri ve gonad dokuları, bu materyallerin güvenliği açısından verici adaya ait DNA analizi ile birlikte saklanabilecektir. Kadınların, düşük over rezervi olup henüz doğurmamış veya aile öyküsünde erken menopoz hikâyesinin olduğu üç uzman tabipten oluşan sağlık kurulu raporu ile belgelendirilirse üreme hücreleri ve gonad dokuları saklanabilecektir (ÜYTMY m. 20).

Ülkemizde kanserle yaşayan bireylerin sağlık hizmetlerinden yararlandıkları süre boyunca öncelik hakkı var mıdır?

Sağlık Bakanlığı, 2018 yılı itibariyle kanser hastalarına MHRS üzerinden alacakları randevularda, onlara özel kontenjanla randevu olabileceklerini belirtmiştir.

Kanser hastalarının yurt içi seyahatlerindeki hakları nelerdir? Ek yol ücreti alabilirler mi?

• Gerekli teşhis veya tedavi cihazları bulunmuyorsa
• ilgili branş uzmanı bulunmuyorsa Sevkin, Kurumca belirlenen istisnalar hariç olmak üzere, sözleşmeli ikinci veya üçüncü basamak sağlık hizmeti sunucusu tarafından yapılmış olması,
• Sevkin, elektronik ortamda veya SUT eki “Hasta Sevk Formu” (EK-2/F) ile veya bu formda istenilen bilgilerin yer aldığı belge tanzim edilerek yapılmış olması,
• Sevkin yapıldığı gün dâhil 5 (beş) işgünü içinde sevk edilen sağlık hizmeti sunucusuna müracaat edilmiş olunması gerekmektedir.

Refakatçinin giderleri karşılanır mı?

Sevki düzenleyen sağlık hizmet sunucusu refakatin tıbben gerekli olduğunu öngörmüşse ve sevk ile müracaat edilen sağlık hizmeti sunucusuna hastanın refakatçi eşliğinde geldiği ve/veya kaldığı, sevk belgesinde belirtilmişse refakatçinin giderleri karşılanır.

• 18 yaşını doldurmayan hastalar için bu koşullar aranmaz
• Yalnızca 1 refakatçi için ödeme yapılır

Kanser hastalarının yurt dışı seyahatlerindeki hakları nelerdir? Ek yol ücreti alabilirler mi?

Yurt dışı tedavi almak için en az 30 günlük sigortalı olmak gerekir.

Yurt içinde tedavisinin yapılamayacağı belirlenen kişi Sağlık Bakanlığı’nın uygun görüşü ile yurtdışından sosyal güvence kapsamında hizmet alabilir.

Yurt dışına sevk edilen bu kişilerin sağlık hizmeti bedelinin tümü ödenir. Ancak bu tutar varsa Kurumun yurt dışında sevke konu tedaviye ilişkin sözleşmeli olduğu sağlık hizmet sunucularına ödenen tutarı geçemez.

Herhangi bir nedenle Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyetinde bulunan ve Türk vatandaşı olan genel sağlık sigortalılarının ve bakmakla yükümlü olduğu kişilerin, sağlık hizmetleri yurt dışında sağlanır.

Bunlar dışındaki durumlarda yurt dışında sağlık hizmetlerine ilişkin giderler Kurumca ödenmez.

Fakat genel sağlık sigortalısı veya bakmakla yükümlü olduğu kişilerin yurt dışında bulundukları sırada sağlanan sağlık hizmetlerine ilişkin bedellerin ödenmesinde, bulundukları ülke ile Türkiye arasında sağlık yardımlarını kapsayan sosyal güvenlik sözleşmesi olması hâlinde sözleşme hükümleri uygulanır.

Tedavi süresince sosyal güvence sorgulanmadan kemoterapi, radyoterapi, radyo izotop tedavilerinden ücretsiz yararlanma hakları vardır

Kanser hastalarının üreme sağlıkları ile ilgili hakları nelerdir?

Meme kanseri nedeniyle mastektomi ameliyatı olan hastalarda rekonstrüksiyon ameliyatları için hakları nelerdir? (meme protezi, rekonstrüksiyon cerrahisi, asimetrinin giderilmesi, komplikasyon cerrahisi dahil)

Sağlık kurulu raporları kanser hastalarına neler sağlar?

Kanserle yaşayan bireylerin kendilerine tanınan sosyal haklardan yararlanabilmeleri için sağlık kurulu raporu almaları gerekmektedir.

Bu raporlar için çocuklar ve erişkinler için ayrı yönetmelik yürürlüktedir;

20.02.2019 tarihli 30692 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Çocuklar İçin Özel Gereksinim Değerlendirmesi Hakkında Yönetmelik ve Erişkinler İçin Engellilik Değerlendirmesi Hakkında Yönetmelik.

Engellilere sağlanan haklardan yararlanabileceklerdir.

Bkz. Engelli hakları bölümü

Bu yazının kullanımında yararlanılan kaynağa buradan ulaşabilirsiniz.